Ο κίνδυνος για τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα της ακτινοβολίας εξαρτάται από τη λεγόμενη ενεργό δόση, η οποία, με τη σειρά της, εξαρτάται από την απορροφούμενη στο ανθρώπινο σώμα ενέργεια, το είδος της ακτινοβολίας και το είδος του ακτινοβολούμενου ιστού. Μονάδα μέτρησης της ενεργού δόσης είναι το Sievert (Sv-Σιβέρτ) και τα υποπολλαπλάσιά του mSv (μιλισιβέρτ) και μSv (μικροσιβέρτ). Το Sievert είναι λοιπόν μια μονάδα μέτρησης της ποσότητας ενέργειας που μεταβιβάζει η ακτινοβολία στους ιστούς του σώματος. Η ονομασία προήλθε από τον Σουηδό γιατρό Sievert, ενώ η μονάδα μέτρησης πριν το 1985 ήταν τα Rem και τα mRem (παλιά υπήρχε και το Becquerel), όπου 1 Rem = 0,01 Sv ή 100mSv.
Η μέση ενεργός δόση ενός ατόμου που οφείλεται στις τεχνητές και στις φυσικές πηγές ραδιενέργειας του γήινου περιβάλλοντος, είναι 0,31 mSv και 2,4 mSv για κάθε χρόνο αντίστοιχα, ενώ η ενεργός δόση που αντιστοιχεί σε μια τυπική ακτινογραφία θώρακος, είναι περίπου 0,02 mSv, σύμφωνα με την ΕΕΑΕ.
Το όριο ασφαλούς έκθεσης ενός ατόμου σε ακτινοβολία είναι 1 mSv ετησίως, ενώ για τους επαγγελματικά εκτιθέμενους αυξάνει στα 20 mSv.
Η ένταση της ραδιενέργειας είναι αντιστρόφως ανάλογη με το τετράγωνο της απόστασης από την πηγή της ακτινοβολίας (π.χ. από ένα πυρηνικό αντιδραστήρα με διαρροή).
Σύμφωνα με ειδικούς, ο κίνδυνος για καρκίνο αυξάνεται όταν η έκθεση στην ακτινοβολία ξεπεράσει τα 100 mSv το χρόνο και γίνεται θανατηφόρα αν φτάσει στα 5.000 mSv (5 Sv) σε διάστημα μερικών ωρών. Η έκθεση σε 1 Sv ακτινοβολίας εκτιμάται ότι αυξάνει τον κίνδυνο θανατηφόρου καρκίνου κατά περίπου 5%. Οι μέχρι τώρα μετρήσεις στην Ιαπωνία γύρω από τους κατεστραμμένους αντιδραστήρες είναι γύρω στα 400 mSv, δηλαδή δείχνουν τετραπλάσια επίπεδα σε σχέση με αυτά που αυξάνουν τον κίνδυνο για καρκίνο. Αναδημοσίευση από το PHYSICS4U'S
SOS για την ετοιµότητατων ρουµανικών υπηρεσιών να αντιµετωπίσουν ενδεχόµενο πυρηνικό ατύχηµα εκπέµπει η αµερικανική πρεσβεία στοΒουκουρέστι. Οπως αποκαλύπτει τηλεγράφηµα που διέρρευσε στον ιστότοπο Wikileaks, αµερικανοί αξιωµατούχοι εκτιµούν ότι η ρουµανική κυβέρνηση δεν θα καταφέρει να αντιµετωπίσει επιτυχώς πιθανό ατύχηµα στον πυρηνικό σταθµό της Τσερνάβοντα.
Στο τηλεγράφηµα,µε ηµεροµηνία 28 Ιανουαρίου 2009 που δηµοσιεύτηκε χθες στην εφηµερίδα «Jurnalul National», αναφέρεται ότι η κυβέρνηση του Βουκουρεστίου δεν θα κατάφερνε να διαχειριστεί µια διαρροή ραδιενέργειας από τον σταθµό, παρά τις επίσηµες διαβεβαιώσεις ότι τα µέτρα ασφαλείας είναι αυτά που πρέπει. Αξιωµατούχοι της αµερικανικής πρεσβείας αναφέρουν στο τηλεγράφηµα πως για την αντιµετώπιση καταστάσεωνέκτακτης ανάγκης υπάρχει στον σταθµό µια οµάδα µόλις επτά προσώπων (υπερβολικά µικρός αριθµός για να αντεπεξέλθουν σε ενδεχόµενη διαρροή ραδιενέργειας), τα οποία εκπαιδεύονται για τονρόλο τους αυτό µόνο µία φορά τον µήνα...
Την περασµένη Τετάρτη, οι υπεύθυνοι του πυρηνικού σταθµού της Τσερναβόντα κάλεσαν δηµοσιογράφους για να συζητήσουν µαζί τους την ασφάλεια του σταθµού µετά τους φόβους που δηµιουργήθηκαν λόγω της πυρηνικής κρίσηςστην Ιαπωνία. Οδιευθυντής τουσταθµού ΙονέλΜπουτσούρ υπογράµµισε πωςοι δύο πυρηνικοί αντιδραστήρες είναι ασφαλείςκαι θα µπορούσαν να αντέξουν ένα µεγάλο σεισµό.Σε ανακοίνωσή της, η εταιρεία NuclearelectricaNational Company που εκµεταλλεύεται τον σταθµό διευκρίνισε ότι έχει σχεδιαστεί για να αντέξει σεισµούς άνω των 8 ρίχτερ, τη στιγµή που, όπως τουλάχιστονυποστηρίζειη εταιρεία, «ο ισχυρότερος σεισµός που θα µπορούσε να πλήξει τη Ρουµανία είναι 7 -7,5 ρίχτερ». Σύµφωνα πάντα µε την Nuclearelectrica, ένας σεισµός του µέγιστου µεγέθους για το οποίο έχει σχεδιαστεί ο σταθµός «µπορεί νασηµειωθεί µια φορά στα χίλια χρόνια», ενώ η τοποθεσία στην οποία κατασκευάστηκε επελέγηέπειτα απόπολύπλοκες σεισµικές µελέτες.
Ο διευθυντής παραγωγής του σταθµού Νταν Μπίγκου εξήγησεότι ο σταθµός έχει2.500 τόνους νερού για να εξασφαλίσει ότι οι αντιδραστήρες θα παραµείνουν κρύοι επί 15 ώρες αν κοπεί το ηλεκτρικό, καθώς και δύο γεννήτριες ντίζελ.
ΑΠΟ ΤΟ 1997. Ο πυρηνικός σταθµός της Τσερναβόντα βρίσκεται σε απόσταση 150 χλµ. ανατολικά του Βουκουρεστίου και είναι ο µοναδικός στη Ρουµανία. Κατασκευάστηκε από Ιταλούς και Καναδούς στις όχθες του ∆ούναβη ώστε να έχει άµεση πρόσβασησε νερό για την ψύξη των αντιδραστήρων και εξασφαλίζει περίπου το 20% των αναγκών της Ρουµανίας σε ηλεκτρισµό. Ο πρώτος αντιδραστήρας τέθηκε πρώτη φορά σε λειτουργία το 1997 και ο δεύτερος το 2007. Σύµφωνα µε τη Nuclearelectrica, σχεδιάζεται η επέκταση του σταθµού µε άλλους δύο αντιδραστήρες. Πρόσφατα ανακοινώθηκε πως τέσσερις εταιρείες (δεν έγιναν γνωστές οι επωνυµίες τους) έχουν εκφράσει ενδιαφέρον για να συµµετάσχουν στην κατασκευή των αντιδραστήρων 3 και 4, το κόστος της οποίας αναµένεται ότι θα φτάσει τα 4 δισεκατοµµύρια ευρώ. Οταν ολοκληρωθεί η κατασκευή τους, ο σταθµός θα καλύπτει το 40% των ενεργειακών αναγκών της Ρουµανίας.
Ερευνα για τους κινδύνους από τον σταθµό στο Ακουγιου ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΧΑΡΗΣ ΚΑΡΑΝΙΚΑΣ
Μία συνηθισµένη χειµωνιάτικη µέρα: ένα χαµηλό βαροµετρικό καλύπτει την Κεντρική Μεσόγειο και η Ελλάδα βρίσκεται στη θερµή ζώνη, απολαµβάνοντας υψηλότερες θερµοκρασίες από τους δυτικούς γείτονές της. Ενα ισχυρό νότιο ρεύµα κάνει την εµφάνισή του πάνω από την Κεντρική και Νότια Ελλάδα στα υψηλότερα στρώµατα της ατµόσφαιρας και οι θερµές αέριες µάζες που
µεταφέρονται στην περιοχή προκαλούν πυκνές νεφώσεις και ισχυρές βροχοπτώσεις. Με αυτές ακριβώς τις συνθήκες, το ραδιενεργό νέφος από ένα υποθετικό πυρηνικό ατύχηµα στο Ακουγιου, στα νότια παράλια της Τουρκίας, όπου προγραµµατίζεται η κατασκευή πυρηνικών µονάδων, θα έφτανε στα κατεχόµενα της Κύπρου και στο Αιγαίο µέσα σε 24 ώρες. Αλλες 12 ώρες θα περνούσαν µέχρι να εντοπιστεί πάνω από το Κεντρικό Αιγαίο και την ηπειρωτική Ελλάδα, ενώ στο ίδιο χρονικό διάστηµα µόνο ένα µικρό µέρος του νέφους θα επηρέαζε τη ∆υτική Τουρκία.
∆εν πρόκειται για σενάριο επιστηµονικής φαντασίας αλλά για σενάριο επιστηµονικής έρευνας του Πανεπιστηµίου Αθηνών η οποία µπορεί να ολοκληρώθηκε πριν από 13 χρόνια, όµως σήµερα µοιάζει πιο επίκαιρη από ποτέ.
Στο χειρότερο σενάριο περιλαµβάνονται και οι ισχυρές βροχοπτώσεις πάνω από το Αιγαίο αλλά και στα ηπειρωτικά, που επιταχύνουν την απόθεση των ραδιενεργών σωµατιδίων στην επιφάνεια. Με τις συγκεκριµένες συνθήκες, µετά το πρώτο 24ωρο το ραδιενεργό νέφος δεν περιορίζεται στον ελληνικό χώρο αλλά µεταφέρεται και προς τη Βουλγαρία, την Αλβανία και την Ιταλία.
Στην έρευνα που επιµελήθηκε ο σηµερινός πρόεδρος της Μόνιµης Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής και αναπληρωτής καθηγητής Φυσικής του Πανεπιστηµίου Αθηνών Κώστας Καρτάλης δεν υπάρχει µόνο το χειρότερο για την Ελλάδα σενάριο.
Ανάλογα µε τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή εξετάστηκαν άλλα τέσ σενάρια, σύµφωνα µε τα οποία το ραδιενεργό νέφος από ένα ατύχηµα στο Ακουγιου εξαπλώνεται κυρίως στη Συρία και ένα µικρό κοµµάτι της Νοτιοανατολικής Τουρκίας, ενώ σε δύο περιπτώσεις πλήττεται σοβαρά η Κύπρος που βρίσκεται σε πολύ µικρή απόσταση από το σηµείο όπου πρόκειται να κατασκευαστεί το πυρηνικό εργοστάσιο. Μάλιστα, λόγω των ρευµάτων αέρα που επικρατούν στην περιοχή αναµένεται και εξάπλωσήτου σε µεγάλα ύψη που φτάνουν έως και τα 13 χιλιόµετρα. Ετσι, επισηµαίνεται στη µελέτη,τα ραδιενεργά σωµατίδια µπορεί να επηρεάσουν εκτός από τις προαναφερθείσες χώρες και τον Λίβανο, το Ισραήλ,την Αίγυπτο αλλά και αρκετά πιοµακρινές περιοχές µετά την τρίτη ηµέρα της διαρροής.
ΟΙ ΣΕΙΣΜΟΙ. Πέρα από τα µετεωρολογικά δεδοµένα,οι ερευνητές εξέτασαν τη σεισµικότητα της ευρύτερης περιοχής από τον κόλπο του Ακουγιου έως την Κύπρο και το Αιγαίο. Οπως αναφέρεται στη µελέτη, η υποβύθιση της Αφρικανικής Πλάκας στη συγκεκριµένη περιοχή µπορεί να προκαλέσει σχετικά ρηχούς σεισµούς µεγέθους έως και 8,3 ρίχτερ, ενώ ο µεγαλύτερος που καταγράφηκε τα τελευταία 100 χρόνια ήταν το 1926 στα ανοιχτά της Ρόδου. Το µέγεθός του ανερχόταν στα 8 ρίχτερ, το βάθος της σεισµικής εστίας υπολογίστηκε στα100 χιλιόµετρα και προκλήθηκαν σοβαρές ζηµιές στα ∆ωδεκάνησα και τα παράλια της Τουρκίας, και µικρότερες στην Αίγυπτο και τις χώρες της Μέσης Ανατολής. Ακόµα πιο κοντά στο Ακουγιου βρίσκεται το ανατολικό σύστηµα ρηγµάτων της Ανατολίας, στη Νοτιοανατολική Τουρκία, που τα τελευταία 200 χρόνια ανά τακτά χρονικά διαστήµατα «παράγει» σεισµούς µεγέθους 6 µε 7,2 ρίχτερ.
«Το τσουνάµι ήταν σαν ρευστό µπετόν»
ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΚΡΙΚΚΗΣ
«∆ΥΟ διαφορετικά πρόσωπα της Ιαπωνίας αντίκρυσα µόλις έφθασα σε απόσταση µερικών χιλιοµέτρων από την πόλη της Φουκουσίµα. Τοένα φαινόταν µέσα από έναν τεράστιο µηχανισµό, που µε συντονισµένες κινήσεις κατάφερνε να διαχειριστεί τις ζωές ανθρώπων και τα αµέτρητα συντρίµµια κατά µήκος της ακτογραµµής που σάρωσε το τσουνάµι.
Το άλλο πρόσωπο ανέδυε µία απέραντη σύγχυση. Ηταν η κατάσταση που επικρατούσε στο πυρηνικό εργοστάσιο, η διαρροή της ραδιενέργειας και ο φόβος των ανθρώπων».
Ο καθηγητής Γεωλογίας στο Πανεπιστήµιο Αθηνών Ευθύµιος Λέκκας βρίσκεται τις τελευταίες µέρες στην Ιαπωνία. Εδώ και πολλά χρόνια επισκέπτεται και µελετά κάθε περιοχή του κόσµου που πλήττεται από κάποια µεγάλη φυσική καταστροφή.
Ο κ. Λέκκας πλησίασε τη Φουκουσίµα και σε κάθε βήµα που έκανε προσεγγίζοντας τα περίχωρά της, οι τιµές στον µετρητή ακτινοβολίας ανέβαιναν. «Το ευτύχηµα είναι ότι χάρη στο πρώτο πρόσωπο που περιγράψαµε, τα ράφια των σούπερ µάρκετ άρχισαν σιγά σιγά να γεµίζουν µε τρόφιµα και µε εµφιαλωµένο νερό».
Κοντά στη Φουκουσίµα είναι η Ισινοµίγια, που λόγω της µορφολογίας της έγινε σε µια στιγµή η Κερκόπορτα για το τσουνάµι. Το διευκόλυνε να υψωθεί στα 27 µέτρα και να εισχωρήσει 7 χιλιόµετρα στην ενδοχώρα.
Ο κ. Λέκκας είχε βρεθεί και στην Ινδονησία το 2005, αλλά εδώ τα πράγµατα είναι διαφορετικά. Το κύµα είχε κάτι ιδιόµορφο. Ηταν σαν ρευστό µπετόν επειδήπαρέσυρε λάσπες από τον βυθό. Σε ηµίρρευστη κατάσταση, ισοπέδωσε υποδοµές και αχρήστευσε εκατοντάδες χιλιάδες στρέµµατα γης.
Αυτό το «υγρό µπετό», ελάχιστα µελετηµένο µέχρι τώρα, ένα διαφορετικό πρόσωπο της φυσικής καταστροφής, ήταν η αιτία που ακόµα και σήµερα, 20 µέρες µετά τον σεισµό, δεν µπορεί κανείς να έχει εύκολα πρόσβαση σε δίκτυα επικοινωνίας.
Η απειλή και οι στρατηγικές συµφωνίες της Αγκυρας
Η πρόθεση της Τουρκίας να αποκτήσει πυρηνικούς σταθµούς καταγράφεται εδώ και µια εικοσαετία τουλάχιστον. Οπως λέει στα «ΝΕΑ» ο Κώστας Καρτάλης – βουλευτής Μαγνησίας του ΠΑΣΟΚ και αναπληρωτής καθηγητής στον Τοµέα Εφαρµογών Φυσικής του Παν. Αθηνών – «το 1998 είχα την ευκαιρία να συντονίσω για λογαριασµό του υπουργείου Αιγαίου µελέτη για τους κινδύνους από τον πυρηνικό σταθµό στο Ακουγιού. Τα συµπεράσµατα ήταν ανησυχητικά, καθώς η περιοχή είναι ιδιαίτερα σεισµογενής και σε περίπτωση ατυχήµατος οι προσοµοιώσεις έδειξαν ότι η διασπορά του ραδιενεργού νέφους προς τη Ελλάδα θα ήταν ταχύτατη. Η Τουρκία µπορεί να καλύψει τις ενεργειακές της ανάγκες µε άλλες µορφές παραγωγής ενέργειας πιο φιλικές προς το περιβάλλον.
∆εν είναι άλλωστε τυχαίο ότι τον πυρηνικό σταθµό στη Βόρεια Τουρκία τον διαπραγµατεύονται µε την Ιαπωνία και αυτόν στη Νότια στο Ακουγιου µε τη Ρωσία».
Από την εφημερίδα «Πολίτης» της Κύπρου αναδημοσιεύουμε το άρθρο του Μακάριου Δρουσιώτη για τις δήθεν αποκαλύψεις για το πραξικόπημα της χούντας και τον ρόλο του Χρ.Λαμπράκη:
Η Βουλή της Κύπρου, με σαράντα χρόνια καθυστέρηση, ασχολήθηκε με τον «Φάκελο της Κύπρου». Το γεγονός αυτό από μόνο του καθιστά τη συζήτηση που γίνεται γραφική. Από όλα όσα λέχθηκαν, εκείνο που έμεινε είναι η «αποκάλυψη» του βουλευτή του ΔΗΚΟ Ζαχαρία Κουλία, που ανέτρεψε όλα τα δεδομένα για το πώς αποφασίστηκε και εκτελέστηκε το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου: «Ο Λαμπράκης ήταν ο οργανωτής και ο ιθύνων νους αυτής της δουλειάς».
Η έρευνα, λοιπόν, της Βουλής της Κύπρου κατέληξε στο ότι ο «πολιτικός αρχηγός» του πραξικοπήματος ήταν ο Χρήστος Λαμπράκης, εκδότης των εφημερίδων «Τα Νέα» και «Το Βήμα», που κατατάσσονται στην κατηγορία των αντιχουντικών εντύπων. Τη θεωρία αυτή, όπως φαίνεται από τα πρακτικά των συζητήσεων, την ασπάζεται και ο πρόεδρος της επιτροπής, βουλευτής της ΕΔΕΚ, Μαρίνος Σιζόπουλος. Και όμως «Τα Νέα» ήταν επί χούντας το πρότυπο που διάλεξε η ΕΔΕΚ για να εκδώσει τη δική της εφημερίδα, το 1971, με τον ομώνυμο τίτλο. Το συμπέρασμα του Κουλία στηρίζεται σε ένα έγγραφο που κατατέθηκε στην επιτροπή της Βουλής από τον διευθυντή του γραφείου του Μακαρίου, Χάρη Βωβίδη.
Στο έγγραφο διατυπώνεται ο ισχυρισμός ότι ο Λαμπράκης οργάνωσε το πραξικόπημα, συνεργαζόμενος με τον διπλωμάτη Ιωάννη Σωσσίδη, τον εφοπλιστή Αντρέα Ποταμιάνο, τον εκ Κύπρου προσωπικό φίλο του Ιωαννίδη και υπουργό Εσωτερικών του πραξικοπήματος Παντελή Δημητρίου, καθώς και με τον ίδιο τον Ιωαννίδη.
Το έγγραφο αναφέρεται σε διαδοχικές συσκέψεις που έγιναν στο ξενοδοχείο «Εσπέρια» στην Αθήνα με τη συμμετοχή στρατιωτικών, μεταξύ των οποίων και ο έμπιστος του Ιωαννίδη Μιχάλης Πηλιχός. «Η τελευταία των συσκέψεων εγένετο τρεις ημέρας προ του εγχειρήματος και μετέσχον εις αυτήν άπαντες (Λαμπράκης, Σωσσίδης, Πηλιχός κ.λπ.) με συμμετοχήν του αφιχθέντος επίσης εν συνεχεία προέδρου κ.Σαμψών. Αυτή επραγματοποιήθη εις την εν Πόρω πολυτελήν έπαυλιν του κ.Χρ.Λαμπράκη,εις την οποίαν αρκετάς φοράς εφιλοξενείτο ο ταξίαρχος Δ. Ιωαννίδης».
Ο πρόεδρος της επιτροπής Μαρίνος Σιζόπουλος διευκρίνισε ότι το έγγραφο συντάχθηκε από την ελληνική ΚΥΠ προς ενημέρωση του Κωνσταντίνου Καραμανλή, ο οποίος το έδωσε στον Μακάριο το 1975. Ωστόσο το έγγραφο είναι ανώνυμο και δεν περιέχει κανένα στοιχείο αρχειοθέτησης ή διαβάθμισης.
Για κάποιον που έχει ικανοποιητική γνώση της ιστορικής περιόδου το έγγραφο κρίνεται από την πρώτη ανάγνωση φαιδρό. Τα όσα «αποκαλύπτονται» είναι ένας αχταρμάς πληροφοριών και εικασιών που διόλου δεν συνάδουν με τα τεκμηριωμένα γεγονότα της εποχής. Σήμερα έχουμε τεκμηριωμένη γνώση του τι επακριβώς είχε συμβεί, ημέρα προς ημέρα, όλο τον Ιούλιο του 1974.
Και δεν υπάρχει κανένα ίχνος στοιχείου που να συνδέει τον Λαμπράκη με το πραξικόπημα στην Κύπρο. Ωστόσο αυτός ο φαιδρός ισχυρισμός έγινε μέγα θέμα από ορισμένα έντυπα στην Ελλάδα, χωρίς να διερευνηθεί η εγκυρότητά του.
Για να δούμε.
Στο περιβόητο έγγραφο αναφέρεται ότι έγινε σύσκεψη στην έπαυλη του Λαμπράκη στον Πόρο τρεις ημέρες πριν από το πραξικόπημα, δηλαδή στις 12 Ιουλίου, με τη συμμετοχή και του Νίκου Σαμψών. Ωστόσο στα πρακτικά των συζητήσεων της επιτροπής της Βουλής οι ίδιοι βουλευτές, που τοποθετούν τον Σαμψών στον Πόρο στις 12 Ιουλίου, αναφέρουν- και είναι όντως επιβεβαιωμένο γεγονός- ότι ο Σαμψών βρισκόταν την ημέρα εκείνη στο αεροδρόμιο της Λευκωσίας για να αποχαιρετήσει τον αρχηγό της Εθνικής Φρουράς, ο οποίος θα αναχωρούσε για την Αθήνα!
Πώς συμβαίνει να ήταν και στη Λευκωσία και στον Πόρο την ίδια στιγμή;
Σε μια συνομιλία που είχε ο Ζαχαρίας Κουλίας με τον Νίκο Χατζηνικολάου στον Real FΜ είπε για την εγκυρότητα του εγγράφου: «Εχουμε αδιάψευστη μαρτυρία από την ίδια τη σύζυγο τού Σαμψών, που ήρθε η ίδια εθελοντικά να καταθέσει. Επιχειρηματολογώντας είπε ότι “ο σύζυγός μου δεν έχει καμία ανάμειξη [στο πραξικόπημα], και μάλιστα την τελευταία εβδομάδα απουσίαζε στην Ελλάδα”». Σύμφωνα με τα πρακτικά της επιτροπής, η Βέρα Σαμψών κατέθεσε ακριβώς το αντίθετο:
ΠΡ.: Ο σύζυγός σας είχε οποιεσδήποτε σχέσεις με τον κ. Λαμπράκη, αν γνωρίζετε; Β.Σ.: Οχι. Με όλους τους εκδότες των Αθηνών της εποχής εκείνης, ναι, είχε γνωριμίες. Ταξίδευε στην Αθήνα, τους έβρισκε, ταξιδεύαμε πολλές φορές μαζί. Αλλά επαφή με τον Χρήστο Λαμπράκη, εγώ τουλάχιστον... ΠΡ.: Αν υπήρχε οποιαδήποτε επαφή με τον Χρήστο Λαμπράκη;.. Β.Σ.: Οχι. ΠΡ.: Και οι πληροφορίες οι οποίες λένε ότι είχαν μία συνάντηση και ο κ. Σωσσίδης και ο κ. Σαμψών και ο κ. Χρήστος Λαμπράκης στην έπαυλη του κ. Λαμπράκη στον Πόρο... Β.Σ.: Στον Πόρο;
ΠΡ.: Μάλιστα. Β.Σ.: Δεν το γνωρίζω αυτό. ΠΡ.: Απλά σας το λέω για να το γνωρίζετε. Β.Σ.: Εντάξει. Εμαθα και κάτι καινούργιο. Ο πρόεδρος της επιτροπής Μαρίνος Σιζόπουλος και το μέλος Ζαχαρίας Κουλίας επανήλθαν σε άλλο σημείο της κατάθεσης και υπέβαλαν με επιμονή στη μάρτυρα ότι όντως ο σύζυγός της πήγε στην Ελλάδα τις παραμονές του πραξικοπήματος: ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Τη Δευτέρα, για παράδειγμα, 7 του μήνα (σ.σ.: η 7η Ιουλίου ήταν Κυριακή) είχε ταξιδέψει στην Αθήνα για επαγγελματικούς σκοπούς; ΒΕΡΑ ΣΑΜΨΩΝ: Δεν θυμούμαι να ταξίδεψε. Αν ταξίδεψε, πρέπει να είχε σχέση με ποδοσφαιρική συνάντηση. Δεν είδε κανέναν στην Αθήνα και να σας πω γιατί: Νομίζω πρέπει να γύρισε αυθημερόν. Δεν θυμούμαι ακριβώς. ΠΡ.: Δεν γύρισε αυθημερόν. Γύρισε την επόμενη μέρα. Β.Σ.: Ή την επομένη, ναι... Ο πρόεδρος της επιτροπής, λοιπόν, εμφανιζόταν απόλυτα βέβαιος ότι ο Σαμψών πήγε στην Ελλάδα και επέστρεψε την επομένη, οπότε η μάρτυρας είπε πως «αν ταξίδεψε», που δεν το θυμάται, γύρισε στην Κύπρο την ίδια ημέρα ή την επομένη. Αυτή είναι η «αδιάψευστη μαρτυρία» που επικαλείται ο Κουλίας, ο οποίος βάζει στο στόμα της Βέρας Σαμψών τη φράση «ο σύζυγός μου την τελευταία εβδομάδα απουσίαζε στην Ελλάδα»!
Η πικρή αλήθεια Ο Σαμψών δεν έλειψε τον Ιούλιο από την Κύπρο ούτε μία μέρα. Αν συνέβαινε κάτι τέτοιο,εκείνες τις πονηρές μέρες που ένα ταξίδι στην Αθήνα δεν ήταν ρουτίνα όπως σήμερα αλλά γεγονός,δεν θα έμενε μυστικό για σαράντα χρόνια.Επίσης,γεγονός τεκμηριωμένο είναι πως ο Σαμψών δεν γνώριζε εκ των προτέρων για το πραξικόπημα,αλλά διεκδίκησε και απέκτησε ρόλο μετά την εκδήλωσή του. Ο Σαμψών έχει ευθύνες για το 1974 όχι τόσο για την ανάληψη της προεδρίας της πραξικοπηματικής κυβέρνησης,αλλά για τη συνδρομή του στην καταστροφή της Κύπρου ως στέλεχος ενός πολιτικού συστήματος που παρέλαβε μια χώρα ευημερούσα και διαχειρίζεται μέχρι σήμερα ένα κουτσουρεμένο κράτος.
Ο Σαμψών ήταν ο ευνοούμενος του Μακαρίου, ο οποίος τον χρηματοδότησε από τα ταμεία της Μονής Κύκκου να γίνει εκδότης. Υπήρξε ο άνθρωπος που τον κρατούσε στους ώμους του ο Λυσσαρίδης όταν ζούσε στον θρύλο της ΕΟΚΑ.Ηταν ο παράγοντας που είχε ασυλία τη δεκαετία του ΄60 για μια σειρά από εγκλήματα εις βάρος Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.
Σήμερα έγινε η προσωποποίηση του κακού προσώπου της Δεξιάς, λόγω του πραξικοπήματος, όμως υπήρξε και ομιλητής στις αντιβρετανικές πορείες του ΑΚΕΛ,όταν το κόμμα της Αριστεράς ήταν ταυτόχρονα υπέρ της ένωσης και κατά του ΝΑΤΟ. Ηταν επίσης ο αντίζηλος του Γιωρκάτζη στο μακαριακό κατεστημένο, ο μακαριακός που έγινε γριβικός και τελικά χουντικός.
Εν ολίγοις,ήταν η προσωποποίηση του συνονθυλεύματος του κυπριακού πολιτικού συστήματος της δεκαετίας του ΄60, το οποίο διασπάστηκε σε μακαριακούς, γριβικούς, λυσσαριδικούς και γιωρκατζικούς με κίνητρο τα λάφυρα της νεοφανούς εξουσίας.
Αφού σκοτώθηκαν μεταξύ τους, αφού επέφεραν την καταστροφή, έσμιξαν εκ νέου και βρέθηκαν στο ίδιο μετερίζι το 2004, με ηθικό αυτουργό την Αριστερά. Το πραξικόπημα ανασύρεται και πάλι από το μπαούλο σαν φάντασμα για να μας θυμίζει διά του τρόμου τους καλούς και τους κακούς.
Δυστυχώς σε αυτή την τραγωδία δεν υπήρξαν καλοί. Το σύστημα στο σύνολό του ήταν ένα τέρας που ακόμη ζει και ορίζει την πολιτική ατζέντα στην Κύπρο.
«Κατασκευασμένο έγγραφο» Ο πρώην υφυπουργός παρά των Προέδρω της Κυπριακής Δημοκρατίας και στενός συνεργάτης του Εθνάρχου Μακαρίου δρ Πάτροκλος Σταύρου προέβη στην ακόλουθη δήλωση: Κατασκευασμένο είναι το έγγραφο που παρουσιάσθηκε τώρα στη Λευκωσία μέσα στα πλαίσια της έρευνας για τον φάκελο της Κύπρου: ότι το πραξικόπημα κατά του Προέδρου Μακαρίου στις 15 Ιουλίου 1974 σχεδιάστηκε στην εξοχική κατοικία του Χρήστου Λαμπράκη στον Πόρο με τη συμμετοχή του Δημητρίου Ιωαννίδη, του Νίκου Σαμψών και άλλων κατονομαζομένων.
Το έγγραφο, ελέχθη, δόθηκε στον Μακάριο. Ο Μακάριος ελάμβανε διάφορα παρόμοια έγγραφα. Συνήθως τα κατέστρεφε, αφού προηγουμένως μου τα έδιδε και τα εδιάβαζα.
Ημουν ο Υφυπουργός του,ο άνθρωπός του. Αν μου είχε δώσει και αυτό, θα το θυμόμουν. Αλλ΄ υπάρχει, επίσης, ένα πρόσωπο της ΚΥΠ στην Κύπρο, επί της ασφαλείας του Μακαρίου τότε, που το ρώτησα τώρα και μου είπε ότι ουδέποτε είδε τέτοιο έγγραφο ούτε τέτοια πληροφορία είχαν ποτέ.
Οπωσδήποτε, κάποιος συνέταξε αυτό το έγγραφο και το διοχέτευσε στον Μακάριο.
Ο Μακάριος το εθεώρησε ανάξιο λόγου και έδωσε εντολή καταστροφής του.
Γιατί δεν κατεστράφη και εμφανίζεται τώρα, 34 ολόκληρα χρόνια μετά τον θάνατό του, είναι απορίας άξιον. Ενα άλλο σημείο-κλειδί στην υπόθεση αυτή: Ο Νίκος Σαμψών,αναντιρρήτως, δεν εγνώριζε ότι θα γινόταν πραξικόπημα. Και εντελώς τυχαία τον έκαναν «Πρόεδρο», όταν όλοι οι επιλεγέντες από την Αθηναϊκή χούντα για Πρόεδροι αρνήθηκαν ή δεν ανευρέθησαν την ημέρα του πραξικοπήματος. Εάν ο Χρήστος Λαμπράκης εσχεδίαζε την ανατροπή του Μακαρίου,θα έκανε γενική συνέλευση των πραξικοπηματιών στο σπίτι του στον Πόρο; Μήπως εκράτησε και παρουσίες; Πάντως,ο Σαμψών απουσίαζε. Αυτά για την Ιστορία και όχι για τις εφήμερες εντυπώσεις.
Σύμφωνα με τη Γεωγραφία της Α Γυμνασίου (ΟΕΔΒ Κ Εκδοση 1996- Α. Ζαμάνη, Γ. Λειβαδίτης, Β. Σαμπώ)
ΛΙΒΥΗ: Πρώην ιταλική αποικία έγινε ανεξάρτητο κράτος το 1952. Είναι χώρα ερημική, γιατί η Σαχάρα φτάνει μέχρι τις ακτές της Μεσογείου. Οι κάτοικοί της είναι Βερβερίνοι, απόγονοι των αρχαίων Λιβύων. Ζουν κυρίως στην παραλιακή ζώνη, όπου το κλίμα είναι ηπιότερο. Η Λιβύη ήταν ένα από τα φτωχότερα κράτη της Αφρικής, γιατί δεν είχε ουσιαστικά καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Σήμερα (1978 – 4,71 εκατομ κάτοικοι, Εκταση 1.800.000 τετραγ. χιλιομετρα) μετά την ανακάλυψη πλουσίων πετρελαιοφόρων κοιτασμάτων, είναι ένα από τα πλουσιότερα κράτη της Μεσογείου και της Αφρικής.
Παρίσι, Γαλλία Έτοιμες για στρατιωτικές επιχειρήσεις με σκοπό την επιβολή της ζώνης απαγόρευσης πτήσεων στη Λιβύη είναι οι χώρες της Δύσης λίγες μόνο ώρες μετά τη λήξη της συνόδου στο Παρίσι όπου θα αποφασίζονταν τα επόμενα βήματα. Οι πρώτες πτήσεις γαλλικών μαχητικών σε αποστολές αναγνώρισης άρχισαν, προετοιμασίες και στη Βρετανία, καθώς οι δύο χώρες θα σηκώσουν το βάρος των επιχειρήσεων.
Στις δηλώσεις του μετά το τέλος της συνόδου στο Παρίσι ο πρόεδρος της Γαλλίας, Νικολά Σαρκοζί, τόνισε ότι οι επιχειρήσεις έχουν ήδη αρχίσει και ότι γαλλικά αεροσκάφη ήδη έχουν αναλάβει δράση κατά των λιβυκών δυνάμεων.
Γαλλικές στρατιωτικές πηγές ανέφεραν συγκεκριμένα ότι γαλλικά μαχητικά αεροσκάφη Rafale είναι ήδη μέσα στον εναέριο χώρο της Λιβύης, σε όλη την έκταση της, εκτελώντας αποστολές αναγνώρισης.
Ο Γάλλος πρόεδρος επισήμανε ακόμη ότι οι επιχειρήσεις κατά των δυνάμεων του Καντάφι θα τερματιστούν όταν και ο ίδιος τερματίσει τις δικές του επιχειρήσεις. Είναι καθήκον μας να υποστηρίξουμε τους αραβικούς λαούς και να εργαστούν από κοινού για να τερματιστεί «η δολοφονική μανία στη Λιβύη».
Συγκέντρωση δυνάμεων
Το Σάββατο άρχισαν να συγκεντρώνονται σταδιακά οι δυνάμεις των δυτικών χωρών σε προετοιμασία της τελικής επίθεσης. Αμερικανικά αεροσκάφη (F-18, C-17s και ένα C-130) έφτασαν στο Αβιάνο της Ιταλίας ενώ έξι δανικά F-16 στη Σικελία.
Ανοιχτά των ακτών της Λιβύης ήδη πετούν αναγνωριστικά AWACS.
Η Ιταλία έχει διαθέσει επτά αεροπορικές και ναυτικές βάσεις για τις αμερικανικές και τις ΝΑΤΟϊκές δυνάμεις.
Έτοιμος μέχρι τις αρχές της επόμενης εβδομάδας δηλώνει και ο Καναδάς.
Την ίδια ώρα από εδάφους, οι δυνάμεις του Καντάφι επιτίθενται με σφοδρότητα κατά της Βεγγάζης, το τελευταίου προπυργίου των αντικαθεστωτικών, παρά την μονομερή κατάπαυση που είχε κήρυξει αργά την Πέμπτη το καθεστώς.
Σε ένα άλλο περιστατικό, ένα αεροσκάφος καταρρίφθηκε στη Βεγγάζη, αν και ο πιλότος του διασώθηκε με το εκτινασσόμενο κάθισμα.
Νωρίτερα μέσα στην ημέρα το Al Jazeera μετέδωσε ότι στο νοσοκομείο Τζάλα στη Βεγγάζη μεταφέρθηκαν 26 νεκροί και περισσότεροι από 40 τραυματίες μετά το βομβαρδισμό της πόλης.
1919: Ο Ράδερφορντ πετυχαίνει την πρώτη τεχνητή πυρηνική αντίδραση. Βομβαρδίζει άζωτο με σωμάτια α, και το μετατρέπει σε οξυγόνο.
Το καταπληκτικό έτος 1932: Ανακάλυψη νετρονίου, ποζιτρονίου, δευτέριου.
1933 στο Παρίσι: Το ζεύγος Ειρήνη Κιουρί και Φρεντερίκ Ζολιό ανακαλύπτουν την τεχνητή ραδιενέργεια βομβαρδίζοντας υλικά με σωμάτια α.
Φθινόπωρο 1934 στη Ρώμη: Η ομάδα της Ρώμης με τον Ενρίκο Φέρμι: Χρησιμοποιούν αργά νετρόνια για βλήματα. Βομβαρδίζουν ουράνιο με νετρόνια. Πιστεύουν ότι παράγουν ραδιοϊσότοπα με Ζ>92.
Χριστούγεννα 1938 στο Βερολίνο: Οι Γερμανοί χημικοί Ότο Χαν και Φρίτς Στράσμαν ανακαλύπτουν στα προϊόντα του βομβαρδισμού του ουράνιου με νετρόνια, το στοιχείο βάριο με Ζ= 36)
Ιανουάριος 1939 στη Στοκχόλμη: Η αυστριακή εβραία φυσικός Λίζε Μάϊτνερ και ο ανηψιός της Φρίτς Όττο εξηγούν θεωρητικά τη σχάση. Παλαιότερα στις αρχές του 1935 η χημικός Ίντα Νόντακ είχε επισημάνει στην ομάδα της Ρώμης του Φέρμι ότι δεν είχαν καμιά ένδειξη ότι το ουράνιο με τον βομβαρδισμό του με νετρόνια δεν διασπάται σε δυο κομμάτια.
1938 στις ΗΠΑ : Έχουν μεταναστεύσει στις ΗΠΑ ,
ο Φέρμι (κατέφυγε εκεί το φθινόπωρο του 1938 μετά τη βράβευσή του με το βραβείο Νόμπελ), ο ιταλός Σεγκρέ και άλλοι από την ομάδα της Ρώμης, ο δανός Μπόρ. Εκεί βρίσκονται ο Αϊνστάϊν, ο Αμερικανοεβραίος Όπενχάϊμερ ο Τσάντγουηκ(ανακάλυψε το νετρόνιο) ο αμερικανός Λώρενς (κατασκεύασε το πρώτο κύκλοτρο) οι Ούγγροι φυσικοί Ζίλαρντ, Τέλλερ και άλλοι φυσικοί φυγάδες από την Ευρώπη του ολέθρου.
Αύγουστος 1939: Οι Ούγγροι φυσικοί πείθουν τον Άλμπερτ Αϊνστάϊν να στείλει επιστολή στον πρόεδρο των ΗΠΑ Ρούσβελτ, ότι είναι πιθανή η κατασκευή πυρηνικών όπλων, με έναν από τους επίδοξους διεκδικητές τον Χίτλερ.
7 Δεκεμβρίου 1941: Με τον κωδικό Τόρα-Τόρα-Τόρα οι Ιάπωνες επιτίθενται ξαφνικά στην αμερικάνικη βάση του Πέρλ Χάρμπορ στη Χαβάη. Οι ΗΠΑ εισέρχονται στον Β’ παγκόσμιο πόλεμο.
Σεπτέμβριος 1942: Έναρξη του σχεδίου Μανχάταν με επικεφαλής τον στρατηγό Γκρόουβς. Η όλη επιχείρηση ξεκίνησε στα πανεπιστημιακά εργαστήρια στο Κολούμπια, στο Μπέρκλεϋ, στο Σικάγο. Διευθυντής ειδικού εργασηρίου στο Λος Άλαμος ο Οπενχάϊμερ. Στο Λος Άλαμος οι Μπορ, Τσαντγουίκ, Φέρμι, Νόυμαν και Όπενχάιμερ αποτελούν την παλαιά φρουρά. Μεταξύ των νεοτέρων επιστημόνων τουλάχιστον έξι νομπελίστες. Η μέση ηλικία του επιστημονικού προσωπικού τα 33 χρόνια.
2 Δεκεμβρίου 1942: Στο γήπεδο Στάγκ του Σικάγου ο Φέρμι κατορθώνει την ελεγχόμενη αλυσωτή αντίδραση και λειτουργεί τον πρώτο κρίσιμο πυρηνικό αντιδραστήρα.
Χαράματα 16 Ιουλίου 1945: Πρώτη δοκιμή πυρηνικής βόμβας (trinity test) στο Αλαμογκόρντο του Νέου Μεξικού.
6 Αυγούστου 1945 : Ρίψη πυρηνικής βόμβας ουρανίου στη ιαπωνική μεγαλούπολη Χιροσίμα με 260.000 κατοίκους.
9 Αυγούστου 1945: Ρίψη πυρηνικής βόμβας πολωνίου στο Ναγκασάκι.
27 Ιουλίου 1961: Λειτουργία του πειραματικού αντιδραστήρα του κέντρου πυρηνικών ερευνών «Δημόκριτος» στη Αγία Παρασκευή Αττικής, με σχάσιμο υλικό φυσικό ουράνιο εμπλουτισμένο κατά 20% σε ουράνιο 235, τύπου ανοικτής δεξαμενής με μέγιστη θερμική ισχύ 1ΜW κρίσιμο μάζα 3,3 Kg U-235
2000: Λειτουργούν παγκοσμίως 400 περίπου πυρηνικοί αντιδραστήρες ισχύος, παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Σημαντικές και πολλές οι ειρηνικές εφαρμογές της ραδιενέργειας στην ιατρική στη βιολογία στη γεωπονία στη μεταλλουργία.
Περίτεχνες τοιχογραφίες του 1740 αποκάλυψε ο δειγματοληπτικός έλεγχος της 8ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων στο Τζαμί Καλούτσιανης που πραγματοποιήθηκε τις δύο τελευταίες εβδομάδες. Το προσωπικό της Εφορείας μέσα από τους ελέγχους εντόπισε τα σημεία της ζωγραφικής επιφάνειας από την κατασκευή ακόμη του Τζαμιού στα μέσα του 18ου αιώνα, φέρνοντας στο φως ένα ξεχωριστό κομμάτι της τέχνης της πόλης. Σύμφωνα με την πρώτη εικόνα, που αποδεικνύεται άκρως εντυπωσιακή, οι τοιχογραφίες του 1740 στο Τζαμί Καλούτσιανης έχουν μία περίτεχνη ζωγραφική, είναι μεγάλης έκτασης και δημιουργήθηκαν με καλής ποιότητας χρώματα που επιτρέπουν τη διατήρησή τους μέχρι και σήμερα, παρά τις παρεμβάσεις που έγιναν ανά τους αιώνες. Τα σημεία της ζωγραφικής επιφάνειας εντοπίζονται αρχικά στο άνω μέρος του Τζαμιού, γύρω από τα τόξα, στον τρούλο και στα ημιχώνια. Το προσωπικό της 8ης Εφορείας πραγματοποίησε τους ελέγχους με χειρωνακτική εργασία, δουλεύοντας εκατοστό – εκατοστό, και μάλιστα σε δύσκολες συνθήκες, καθώς η θερμοκρασία στο εσωτερικό του τζαμιού δεν ξεπερνά τους 2 βαθμούς Κελσίου. Σύμφωνα με την συντηρήτρια έργων τέχνης της 8ης Εφορείας Αυγή Ευθυμιάδου, το αποτέλεσμα είναι εντυπωσιακό, παρά το γεγονός πως υπήρχαν αρκετές δυσκολίες. Πολλές τοιχογραφίες είχαν καλυφθεί με λαδομπογιά, δίνοντας την εντύπωση πως δεν υπάρχει ζωγραφική κάτω από τη μπογιά. Βέβαια έντονο ήταν το πρόβλημα από τις παρεμβάσεις που έκαναν οι Τούρκοι στις αρχές του 20ου αιώνα στο εσωτερικό του Τζαμιού, καθώς είχαν τοποθετήσει κονίαμα για να ζωγραφίσουν εκ νέου τον εσωτερικό χώρο. Σημαντικό βοήθημα στις εργασίες ήταν η εμπειρία της 8ης Εφορείας από το Φετιχέ Τζαμί, που έγινε συντήρηση των τοιχογραφιών, σημείωσε η κα Ευθυμιάδου. Μετά την ολοκλήρωση του δειγματοληπτικού ελέγχου θα πρέπει να αξιολογηθεί το πόρισμα και να εξευρεθούν πόροι για την έναρξη των εργασιών συνολικά στο εσωτερικό του τζαμιού. Η κα Ευθυμιάδου αναγνώρισε πως θα απαιτηθεί αρκετός χρόνος για την ολοκλήρωση των εργασιών εξαιτίας της μεγάλης έκτασης των τοιχογραφιών αλλά και των προβλημάτων ανάδειξής τους. Βέβαια, η έναρξη των εργασιών κρίνεται σημαντική, καθώς σε εξέλιξη βρίσκεται η πρώτη φάση των αναστηλωτικών εργασιών στον εξωτερικό χώρο του Τζαμιού, με χρηματοδότηση της Περιφέρειας Ηπείρου. «Είναι η ιστορία της πόλης. Μαζί με το Φετιχέ Τζαμί θα αποτελέσουν ένα σύνολο για την ιστορία της πόλης και για την τέχνη της», κατέληξε η κα Ευθυμιάδου.
Υπήρξαν εποχές στα Γιάννενα που χορεύαν κι οι γριές. Σαν σκηνικό στο «Τέλος της μικρής μας πόλης» του Δημήτρη Χατζή. Τότε που ήταν όρθια τα τούρκικα αρχοντικά, πριν αρχίσουν να πέφτουν το ένα μετά το άλλο στον βωμό της «αντιπαροχής». Ξύλα για τ'ς αποκριές να χορεύουν οι γριές με τις κόκκινες ποδιές κόκκινες και παρδαλές.
Τα Γιάννενα έπρεπε για κάποιους πατριδοκάπηλους να μην έχουν τουρκικό χρώμα. Ούτε καν οβρέικο. Ποτέ δεν χαρακτηρίστηκαν οι κατοικίες αυτές διατηρητέες και γρήγορα έγιναν πολυκατοικίες τύπου Πετραλώνων. Χόρευαν λοιπόν τις αποκριές ακόμη και οι γριές γύρω από τις τζαμάλες, τις περίφημες φωτιές που άναβαν στις γειτονιές της πόλης ανήμερα την Κυριακή της Τυρινής (σαν σήμερα δηλαδή) και χόρευαν γύρω τους μέχρι πρωίας οι μασκαράδες.
«Οι παλιοί Γιαννιώτες τις έλεγαν "τζόρες" και όχι τζαμάλες, όπως λέγονται σήμερα. Η λέξη "τζαμάλι" μας παραπέμπει στον κουδουνάτο, δηλαδή τον μασκαρά που φορούσε πάνω του κουδούνια και περιφερόταν στις φωτιές της πόλης. Πιθανόν στο πέρασμα των χρόνων να παρερμηνεύθηκε η έννοια των κουδουνοφόρων μασκαράδων που περιφέρονταν παλαιότερα στις φωτιές και η ονομασία τζαμάλες να αποδόθηκε στη φωτιά που άναβε σε κάθε γειτονιά και όχι στους ανθρώπους της. Η κατασκευή της τζαμάλας γίνεται με ειδική τεχνική, ώστε, όταν καίγονται τα ξύλα, να σχηματίζουν όσο γίνεται μεγαλύτερη φλόγα. Η καλή καύση των ξύλων επιτυγχάνεται με την κατασκευή της "πόρτας της αλεπούς", που επιτρέπει την είσοδο του αέρα στο εσωτερικό της τζαμάλας, ώστε τα ξύλα να καίγονται ομοιόμορφα»
Η προετοιμασία της τζαμάλας κρατούσε μήνες: Επρεπε να βρεθούν τα ξύλα και τα κούτσουρα. Τα πιτσιρίκια προγραμμάτιζαν από πού θα τ' αρπάξουν, από πού θα τα κόψουν (ήταν οι εποχές της αθωότητας, όταν το να πριονίσεις ένα κλαδί δεν ήταν ακόμη οικολογικό έγκλημα). Ο θησαυρός φυλαγόταν προσεκτικά σε κρυψώνες μέχρι την Κυριακή, που θα στηνόταν η φωτιά της γειτονιάς.
Στη «μάντρα» της Καλούτσιανης, στη Σιαράβα, στην Καραβατιά στον Πλάτανο πίσω από το γήπεδο, στον Αλλάχ κοντά στο εβραϊκό νεκροταφείο, στο κάστρο.
Σχεδόν παντού οι πύρινες εστίες γλεντιού συγκέντρωναν όλους τους γείτονες. Υπήρχαν και οι περαστικές παρέες που γύριζαν από τζαμάλα σε τζαμάλα, πάντα καλοδεχούμενες και σεβαστές.
Μας θυμίζει ο μηχανικός Γιάννης Παπαϊωάννου: «Νωρίς το απόγευμα της Κυριακής της Τυροφάγου άναβε η φωτιά και γύρω από αυτήν μαζεύονταν μεγάλοι και μικροί σέρνοντας τον χορό και τραγουδώντας δημοτικά ή περιπαικτικά αποκριάτικα τραγούδια. Συνήθως το προβάδισμα στον χορό το είχε κάποιος γεροντότερος γλεντζές μερακλής ή κάποια γνωστή μεσόκοπη της γειτονιάς με πειρακτικές διαθέσεις, που γνώριζαν αρκετά τραγούδια, τραγουδούσαν δε κάθε στίχο μόνοι τους και τον επαναλάμβαναν οι υπόλοιποι. Λειτουργούσε δηλαδή ο χορός σαν πολυφωνικό συγκρότημα και ταυτόχρονα χορευτικό.
»Πάντα υπήρχαν κάποια παιδιά της γειτονιάς, που φρόντιζαν να κρατάνε αναμμένη τη φωτιά. Ετσι από ώρα σε ώρα έβλεπες να πετάγονται στα ύψη οι φλόγες, κάνοντας έναν παράξενο θόρυβο από τα ξύλα που προσθέτονταν και διέκρινες μερικές νοικοκυρές -που γειτόνευαν τα σπίτια τους με τη φωτιά- να σταματάνε το τραγούδι και να φωνάζουν μισοτρομαγμένες για την πιθανή μετάδοση της φωτιάς στην ξύλινη κουζίνα τους από κάποια αποκαΐδια που αιωρούνταν στον αέρα: "Μωρέ αναμοκαμμένο και αναμοφλογισμένο, πρόσεξε μην αρπάξει φωτιά το σπίτι μ', έτσ' όπως ανακατέβ'ς τα ξύλα στ' φωτιά", για να συμπληρώσει κάποια άλλη "και μέρα πούναι σήμερα να μην έχουμε ντράβαλα"».
Σε πείσμα των καιρών οι τζαμάλες άντεξαν, υπάρχουν ακόμη και σήμερα και πολλοί αγωνίζονται να τους δώσουν την παλιά τους αίγλη. Αυτή που μνημονεύει ο Κώστας Κρυστάλλης («Αι Απόκρεω εν Ιωαννίνοις», περιοδικό «Εστία» 1891):
«Αι Απόκρεω πανηγυρίζονται τόσον πανδήμως και μεγαλοπρεπώς εν Ιωαννίνοις, ώστε λαμβάνουσιν, ούτως ειπείν, όψιν και σημασία εθνικής εορτής... Φύσει ευτράπελοι οι Ιωαννίται και πλούσιοι άλλοτε είχον ανυψώση τον πανηγυρισμόν των απόκρεω εις το άκρον άωτον της ευθυμίας και τρυφής...»
Πάνω από 50 τζαμάλες θα καίνε σήμερα το βράδυ στα Γιάννενα. Τις οργανώνει το Πνευματικό Κέντρο του δήμου Ιωαννίνων, που προεδρεύεται από τον καθηγητή παθολογίας Μωυσή Ελισάφ. Και υπάρχουν ακόμη παιδιά που ψάχνουν για ξύλα απ' την Καλούτσιανη μέχρι την Καραβατιά. Χορός, κρασί, αχνιστή φασολάδα και μαζί η αγωνία να μη μοιάζει όλο αυτό με τουριστική ατραξιόν. Για να αποτελέσουν οι εκδηλώσεις και το πνευματικό κέντρο, όπως αναφέρει και ο Μ. Ελισάφ, «μια νησίδα υπέρβασης μιας ανεπιθύμητης πραγματικότητας σε μια κοινωνία θρυμματισμένη στον βωμό των ατομικών συμφερόντων». Β. ΣΙΑΦ. στην Κυρ. Ελευθεροτυπία 6 Μαρτίου 2011
ΣΧΕΤΙΚΑ: 1) Έτοιμες οι τζαμάλες στη Λούτσα στο Κάστρο στον Πλάτανο, στο photoioannina blogspot
2) Οι αποκριές και οι τζαμάλες στα Γιάννενα, του Γιάννη Παπαϊωάννου στο ligapola blogspot.
Εδώ και μία ώρα έχουν συγκεντρωθεί έξω από το σπίτι του πρώην Πρωθυπουργού, Κώστα Σημίτη πάνω από 300 διαμαρτυρόμενοι, για να εκφράσουν τη δυσαρέσκεια τους για τη κατάσταση στην οποία βρίσκεται σήμερα η Ελλάδα. Αυτή είναι η δεύτερη προγραμματισμένη διαμαρτυρία τους, ενώ θα ακολουθήσουν κι άλλες. Στις 13 Μαρτίου έχει προγραμματιστεί διαμαρτυρία έξω από το σπίτι του πρώην πρωθυπουργού Κώστα Καραμανλή ενώ αναμένεται την ίδια ημέρα να επισκεφτούν και το σπίτι του Θεόδωρου Πάγκαλου. ΠΗΓΗ: blogspot ksipniste re
.......................... Αρθρο του Φώτη Γεωργελέ στο Athens Voice Πάνε λίγες μέρες που οι πατριωτικές δυνάμεις έδωσαν άλλον έναν ηρωικό αγώνα για να αποτρέψουν την πώληση ιερής ελληνικής γης σε ξένους έναντι 50 δισεκατομμυρίων ευρώ. Φευ, οι αρμόδιοι φορείς μάς ανακοίνωσαν ότι ο θησαυρός δεν υπάρχει, το 40% της ακίνητης περιουσίας του κράτους, αυτό ιδίως που μπορεί να αξιοποιηθεί, είναι καταπατημένο. Σας έχει κάνει κάτι εντύπωση σ’ αυτή την ιστορία; Η είδηση πέρασε ασχολίαστη. Όλοι συνέχισαν να καταγγέλλουν την πρόθεση, την αμφίβολη αξιοποίηση, και κανείς την τετελεσμένη υπεξαίρεση της δημόσιας περιουσίας. Δεν έγιναν καταγγελίες, δεν υπήρξαν πύρινοι λόγοι στη Βουλή, οι γνωστοί εισαγγελείς της δημόσιας ζωής δεν αναζήτησαν ενόχους, τα ΜΜΕ δεν αποκάλυψαν με ρεπορτάζ τούς καταπατητές. Το σύστημα έχει όνομα: λέγεται ελληνικός ληστρικός μικροκαπιταλισμός. Κλέβουμε ο ένας τον άλλον και όλοι μαζί το κράτος. Κόμματα, μέσα ενημέρωσης, επαγγελματικές ενώσεις και συνδικαλιστικά σωματεία είναι οι εκπρόσωποι και εκφραστές αυτού του μοντέλου που στις μέρες μας χρεοκόπησε.
Όπως περνάει ο καιρός, γίνεται αντιληπτό ότι το πατριωτικό σόου των προηγούμενων ημερών ήταν κάτι παραπάνω από μια ακόμα επικοινωνιακή σαχλαμάρα στο πολιτικό θέατρο σκιών. Όπως πριν 10 χρόνια, στην προηγούμενη προσπάθεια μεταρρυθμίσεων, χρησιμοποιήθηκε μια ανύπαρκτη κατασκευή, «οι ξένοι που θέλουν να αφαιρέσουν την ορθοδοξία από τις ταυτότητες», έτσι και τώρα πάλι, μια άλλη κατασκευή, οι ξένοι που απειλούν μετά την πίστη μας και τη γη μας, σηματοδοτεί συμβολικά τα όρια του συστήματος: οι μεταρρυθμίσεις δεν πρέπει να αγγίξουν το σκληρό πυρήνα του ελληνικού κομματικού πελατειακού κράτους. Ακόμα και σοβαρές εφημερίδες κυκλοφορούν με τίτλο «πωλείται η Ελλάς», «τα αφεντικά μας προστάζουν». Στα τηλεοπτικά κανάλια, για την οικονομική κρίση της χώρας, συζητούν ο Αλαβάνος, ο Μητρόπουλος, ο Δημαράς, τα κόμματα της Αριστεράς, οι συνδικαλιστές του δημόσιου τομέα, ένας εκπρόσωπος της αντιμνημονιακής Νέας Δημοκρατίας και ένας του Πασόκ που μια φορά στις δυο δεν διαφωνεί και πολύ με τους προηγούμενους. Ουδέποτε ο εξωκοινοβουλευτικός χώρος είχε τόση συμμετοχή στον τηλεοπτικό διάλογο. Προφανώς πρόκειται για ένα θαύμα της δημοκρατίας. Όλοι αυτοί οι καλοί άνθρωποι συζητάνε για την οικονομική ανάπτυξη μιας χώρας. Δεν είναι περίεργο που η ελληνική κοινωνία είναι εντελώς απληροφόρητη για ό,τι της συμβαίνει. Τα πολιτικά κόμματα, της μισής κυβέρνησης συμπεριλαμβανομένης, βρίσκονται σε πλήρη αδυναμία να αντιμετωπίσουν τα σημερινά προβλήματα. Η διαφορά της Δεξιάς από την Αριστερά στην Ελλάδα, είναι ότι ο Καραμανλής φόρτωσε κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησής του με άλλους 100 χιλιάδες υπαλλήλους το Δημόσιο, ενώ η Αριστερά ήθελε οι 100 χιλιάδες προσλήψεις να γίνονται κάθε χρόνο.
Είναι φανερό ότι μετά από ενάμιση χρόνο αρκετής προσπάθειας, που όμως σε συνθήκες χρεοκοπίας δεν είναι αρκετή, έχει έρθει η κούραση. Το μήνυμα ελήφθη. Κάποιες μειώσεις μισθών εντάξει, κάποιοι φόροι ακόμα, εντάξει, αλλά μέχρι εκεί. Ο σκληρός πυρήνας της λεηλασίας, η κρατική σπατάλη, το αχανές και αχαρτογράφητο Δημόσιο, η ιδιοποίηση της δημόσιας γης, η υπεξαίρεση του δημόσιου πλούτου πρέπει να διαφυλαχθούν. Όσοι τα απειλούν είναι προδότες. Η ορθολογική λειτουργία των δημόσιων φορέων, οι συγχωνεύσεις, οι οικονομίες, οι μετατάξεις σε παραγωγικές θέσεις πρέπει να αποκρουστούν ακόμα κι αν καταστραφεί εντελώς η εμπορική λειτουργία της Αθήνας. Έτσι, ξαφνικά, μετά από μια έστω και με δυσκολίες προσπάθεια, περάσαμε στην περίοδο της στασιμότητας. Υποχωρήσεις στα κλειστά επαγγέλματα, οι φαρμακοποιοί έμειναν ευχαριστημένοι, οι δικηγόροι απέφυγαν την «υπαλληλοποίηση». Σ’ αυτή τη χώρα των αφεντικών, το να είσαι υπάλληλος είναι μειονεκτικό. Η απελευθέρωση των οδικών μεταφορών πάει σε 3 χρόνια αλλά οι ιδιοκτήτες φορτηγών ακόμα κι έτσι αντιδρούν, οι κρουαζιέρες απελευθερώθηκαν με τέτοιο τρόπο που τα κρουαζιερόπλοια συνεχίζουν να πηγαίνουν στην Ιταλία, οι απογραφές των αποθηκών των νοσοκομείων καθυστερούν, ηλεκτρονική συνταγογράφηση, διπλογραφικό επίσης. Οι χιλιάδες φορείς ανεξέλεγκτοι, αντιπαραγωγικοί ζουν και βασιλεύουν, οι απόπειρες για περιορισμό της εκτός σχεδίου δόμησης απορρίπτονται στη Βουλή, ούτε μια αποκρατικοποίηση, σε 16 μήνες μηδέν έσοδα, η απογραφή του ευρύτερου δημόσιου τομέα ξεχάστηκε, η ενιαία Αρχή πληρωμών πάει για του χρόνου. Τα φορολογικά έσοδα δεν αυξάνονται, η κυβέρνηση δεν μπορεί να βάλει τους ελεγκτικούς φορολογικούς μηχανισμούς να δουλέψουν για το κράτος και όχι ιδιωτικά, δεν θέλει να αυξήσει τη φορολογική βάση σε μια χώρα που το 60% των φορολογουμένων δεν πληρώνει φόρο και αντί γι’ αυτό ψηφίζει δρακόντειους νόμους που απειλούν με 20 χρόνια φυλάκιση. Σιγά μην τους κρεμάμε και στο Σύνταγμα. Για την οικονομική αστυνομία και τον οικονομικό εισαγγελέα μαλώνουν σε ποιου υπουργείου την αρμοδιότητα θα ανήκει. Ένα βήμα μπρος, δύο πίσω. Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε στη χειρότερη θέση. Οι μεταρρυθμίσεις είναι σαν το ποδήλατο. Αν σταματήσεις, πέφτεις. Τα πάντα μοιάζουν σαν σταματημένα και όλοι περιμένουν την Ευρωπαϊκή Κοινότητα στις 25 Μαρτίου να δώσει μια επιμήκυνση και να σώσει το παιχνίδι. Κάνουμε δηλαδή το χειρότερο, περιμένουμε τη σωτηρία από άλλους.
Γιατί συνέβη αυτό; Επειδή αποφύγαμε το χειρότερο σενάριο, τον «ξαφνικό θάνατο», αυτό που τον προηγούμενο Μάρτιο φαινόταν βέβαιο. Μας δάνεισαν 110 δις και αντί να χρεοκοπήσουμε μια και έξω εφησυχάσαμε. Το ξοφλημένο σύστημα πίστεψε ότι μπορεί πάλι να τη γλιτώσει με τα ψέματα, με πασαλείμματα, με κοροϊδίες, με λίγα μέτρα λιτότητας, χωρίς να θίξει τους μηχανισμούς αναπαραγωγής του. Πολέμησε λυσσωδώς τις μεταρρυθμίσεις, κρύβει την αλήθεια από τους πολίτες, η κοινή γνώμη απληροφόρητη πιστεύει ότι τα 110 δις είναι κάτι σαν ΕΣΠΑ, σαν πακέτα Ντελόρ που μας έδιναν πάντα, ότι τίποτα δεν άλλαξε και τίποτα δεν χρειάζεται ν’ αλλάξει.
Και κινδυνεύουμε τώρα από το δεύτερο σενάριο, τον παρατεταμένο θάνατο, την ύφεση που ακινητοποιεί και βυθίζει κάθε μέρα την οικονομία τόσο χαμηλά που δυσκολεύει την επανεκκίνηση. Τα αποτελέσματα θα είναι εξίσου καταστροφικά και αυτοκαταστροφικά. Είναι φανερό πως η κατάσταση έτσι όπως έχει εξελιχθεί δεν μπορεί να πάει άλλο. Χρειάζεται ένα σοκ προς οποιαδήποτε κατεύθυνση.
Οι φαρμακοποιοί απλήρωτοι εδώ και ένα χρόνο από τα ασφαλιστικά ταμεία του Δημοσίου, από την Τρίτη 8 Μάρτη οι ασφαλισμένοι θα πληρώνουν οι ίδιοι τα φάρμακά τους, και μετά θα περιμένουν, θα περιμένουν, θα περιμένουν ....
Οι γιατροί απλήρωτοι και αυτοί. Νέος γιατρός που άνοιξε ιατρείο το Φλεβάρη του 2010, δεν πληρώθηκε ακόμη από το Δημόσιο (για τις επισκέψεις των ασφαλισμένων του Δημοσίου) ούτε μία φορά, ευτυχώς έχει πατρική περιουσία και πληρώνει τα νοίκια και τα άλλα έξοδα του ιατρείου.....
Ασφαλισμένοι του Δημοσίου περιμένουν από τον Σεπτέμβρη του 2010, τα έξοδα για την φροντίδα αποκλειστικής νοσοκόμου ....
Τα παραδείγματα πολλά, ουκ έστι αριθμός,....
Μήπως η αλήθεια είναι πολύ πιο τραγική για τούτη τη χώρα, και την πορεία της μετά το 1944;
Τ' αρνιά κι οι λύκοι αθώα συναπατιούνται Στο ίδιο μαντρί την άγια τούτη μέρα Γύρω κάποιος Ντουνιάς τραντάζει, σειέται! Μα ω Φαρισαίοι κυρτοί γιατί φοβάστε; Κι είναι ο σκλάβος χλωμός και ταπεινός.
